Wat is EMDR nou eigenlijk?

Je hoort veel over EMDR. Maar wat is dat nu eigenlijk? Via dit blog zal ik proberen mijn visie op EMDR duidelijk te maken en ik zal vertellen waarom ik EMDR in de praktijk toepas.

Wat is EMDR?

EMDR is een therapie voor mensen die last houden van de gevolgen van een schokkende gebeurtenis. Je kan denken aan ongevallen, geweld, seksueel geweld/problematiek, faalangsten, verslavingen, gewelddadige beelden uit vorige levens. Maar eigenlijk is het toepasbaar op alle mogelijke zaken waar je heftige gevoelens bij hebt en waarvan die gevoelens/beelden je in de weg zitten in je dagelijks leven. Deze therapie, die met oogbewegingen of door middel van piepjes in je oor je van nare gevoelens afhelpt, wordt al toegepast bij trauma’s. EMDR is een therapie waar veel minder bij besproken wordt. EMDR wordt dan ook steeds meer toegepast in de complementaire geneeskunde in plaats van alleen door psychologen.

Het ontstaan van EMDR

EMDR werd door de Amerikaanse psycholoog Francine Shapiro bij toeval ontdekt. Ze wandelde in 1997 door het bos en mijmerde over het verleden, de toekomst en haar gevoelens. Aanleiding was het feit dat er een tumor bij haar was geconstateerd. Tijdens de wandeling merkte ze op dat haar nare gedachten minder heftig werden. Ongewild stond ze langer stil bij een herinnering uit haar jeugd. Onbewust haalde ze de herinnering helemaal terug. Dit bracht een hele nare emotionele lading met zich mee. Tijdens deze herinnering gingen haar ogen heel snel heen en weer omdat ze naar de bewegende toppen van de bomen in het bos keek. Ze merkte dat de negatieve emotie significant afnam. Op basis van deze eigen ervaring is ze onderzoek gaan doen. Een aantal van haar proefpersonen waren Vietnam veteranen. Ze liet ze de emotionele ervaringen herbeleven, terwijl ze hun ogen bewogen. De onderzoeken resulteren in veel positieve resultaten. En werden de basis voor de volledige geprotocolleerde EMDR behandelingen zoals nu door psychologen ed. gegeven worden.

Wetenschappelijke onderbouwing

Er is inmiddels een stevige wetenschappelijke onderbouwing voor de werking van EMDR bij behandelingen van PTSS. Op dit moment is EMDR de meest geëvalueerde therapie op het gebied van trauma. Na reeds 3 á 4 sessies is 80% van de cliënten weer in staat om de normale bezigheden te verrichten. De emotionele ladingen die aan het trauma waren gekoppeld konden zij nauwelijks meer oproepen. In Nederland maken niet alleen eerstelijns psychologen gebruik van EMDR, ook hypnotherapeuten, NLP coaches en kindercoaches zetten dit met succes in. En ook voor regressietherapeuten is dit een hele mooie toevoeging. Het doel van EMDR kan worden omschreven als het bereiken van een uitkomst waarbij in ieder geval aan twee criteria moet zijn voldaan.

1. De spanning ten opzichte van de actuele gebeurtenis (gevoel/beeld) moet verlaagd zijn.
2. De geloofwaardigheid van een positieve gedachtegang moet zijn versterkt.

Wil je meer weten over ‘hoe werkt je brein’? Klik dan hier.

Afbeelding van Gerd Altmann via Pixabay 

Hoe weet je of EMDR ingezet kan worden?

De therapeut zal uitgebreid de oorzaak en de achtergrond van de klachten met je bespreken. Daarnaast zal in kaart worden gebracht hoeveel last je van de klachten ondervindt. Hieruit zal blijken of EMDR een geschikte methode is.

Wanneer zet je EMDR in?

Als je vastloopt in de verwerking van een trauma of pijnlijke ervaring zal je je minder goed voelen, je anders gedragen, anders denken en anders reageren op je omgeving. Soms merk je dit zelf maar soms zal je omgeving je dit ‘moeten’ vertellen omdat je het niet in de gaten hebt. Het niet verwerken van een trauma of pijnlijke ervaring kan ervoor zorgen dat je angstige gedachtes krijgt, nachtmerries, flashbacks of andere (lichamelijke) klachten.

Maar hoe gaat het nou in zijn werk?

De therapeut zal aan je vragen om terug te denken aan de gebeurtenis. Inclusief alle beelden, gevoelens en gedachten die daar bij horen. Op deze manier krijgt de therapeut een goede indruk van wat er gebeurd is. Daarna wordt het verwerkingsproces op gestart. De client haalt de gebeurtenis weer voor de geest en concentreert zich op het op dat moment heftigste beeld, met alle bijbehorende gevoelens en gedachten. Maar nu wordt er afleidende stimuli ingezet. Dit kan door middel van de vingers voor de ogen heen en weer te bewegen, door piepjes op de oren, door op de knieën te tikken, op de handen te tikken of doordat er een lichtbalk ingezet. Iedere therapeut heeft zijn eigen voorkeur en zal dat inzetten wat het beste bij hem of haar past. Of er wordt na elke set afleiding rust genomen of de sets gaan door totdat je verandering ervaart. Ook dat verschilt per sessie en per therapeut. De therapeut vraagt regelmatig welke gevoelens en emoties er boven komen. Meestal komt er een hele stroom aan gedachten en beelden op gang. Als client focus je je op de meest opvallende veranderingen en daarna zal er een nieuwe set stimuli gestart worden.

Aan het einde van de sessie zal de therapeut checken of de heftigheid van  beelden, gevoelens en gedachten zijn afgenomen en/of op een andere manier zijn veranderd.

Wat is het effect?

De sets (aantal sessies) zullen er langzaam maar zeker voor zorgen dat de herinnering zijn kracht en emotionele ladingen verliest. Het wordt makkelijker om aan de gebeurtenis terug te denken. De effecten zorgen er dus voor dat het steeds minder in de weg zit in je leven en je het steeds meer een plek kan geven.

Mijn ervaringen met EMDR.

Toen ik thuis kwam te zitten met een fikse burn-out kwam ik (uiteindelijk) terecht bij een trauma-psycholoog. Hoewel ik vond dat ik echt geen trauma had, bleek dat wel echt zo te zijn. Mijn therapeut kon ik niet voor de gek houden (waar ik cum laude in was afgestudeerd zo ongeveer). Ze legde uit hoe een trauma zich kan opbouwen. Samen brachten we mijn patronen en trauma’s in kaart gebracht en hebben deze met praat-therapie en EMDR aangepakt.

Het werkt.

En het werkte. De heftigheid van mijn gevoelens werden minder. Het werd leefbaarder. En sommige heftige gevoelens gingen gewoon helemaal weg. Wat een verademing.

Het is een therapievorm waar weinig bij gesproken wordt. Je focust op een bepaald moment, een bepaald beeld of bepaalde gevoelens. Met dat moment ga je aan de slag.

Werkt het bij iedereen?

Tijdens EMDR worden gedachten, gevoelens, beelden en lichamelijke ervaringen op hoog tempo door het lichaam ervaren. Iedereen heeft echter zijn eigen unieke manier van verwerken. Verschillende herinneringen worden op verschillende manieren vastgehouden in het lichaam. De ene ervaart het meer lichamelijk en de andere meer cognitief. En iedereen verwerkt het op een andere manier en zullen dit ook op een andere manier uiten (door beeld, gevoelens, woorden). EMDR verplaatst informatie van disfunctioneel naar functioneel.  Met een eindresultaat dat de emotionele lading verminderd en dat er een begrijpen ontstaat van het incident. Het haalt niets weg maar zorgt ervoor dat je het kan integreren en helen.

Dus het werkt bij (bijna) iedereen op zijn/haar eigen manier.

Hoeveel sessies zijn er nodig en hoe vaak?

Zoals al eerder aangegeven zijn er meestal zo’n 3 á 4 sessies nodig per probleemgebied. Heb je meerdere traumatische ervaringen die je wilt verwerken zal je dus per trauma ervaring een aantal sessies nodig hebben. Sommige ervaringen zijn al behoorlijk verbeterd na 1 sessie maar sommige hebben wat meer tijd nodig. We bekijken per keer of er nog een sessie nodig is.

Over het algemeen plannen we een set van sessies met elke keer een week (eventueel 1,5 week) ertussen. Dit dus in tegenstelling met regressietherapie die we vaak pas na 3 weken weer plannen.

Ook zet ik een combinatie van EMDR en regressietherapie in. Wil je niet alleen dat de herinnering zijn kracht en emotionele ladingen verliest maar ook de oorzaak aanpakken, dan is een combinatie van EMDR en regressie een prachtige verdiepende therapie.

Kan iedereen EMDR doen?

Bij sommige medicijnen (o.a. sederende middelen), alcohol en/of drugs wordt het niet aangeraden om EMDR te doen. Ook kunnen sommige ernstige psychiatrische stoornissen of epilepsie problemen veroorzaken bij EMDR. Wees dus altijd eerlijk tegen je therapeut welke medicijnen en aandoeningen je eventueel hebt. Dan kan je samen met je therapeut kijken welke methode of aanpak het beste bij jou past. Er zijn altijd mogelijkheden om je trauma op pijn aan te pakken.

Maar ik zie geen beelden, kan EMDR dan wel?

Ja dat kan gewoon! Je hoeft echt niet alles te zien. We kunnen ook werken met een gevoel van een bepaalde situatie.

Mijn probleem/gevoel/trauma is zo heftig dat ik er niet eens over kan praten.

En ook dan kunnen we kennismaken met EMDR gewoon aan de slag. Je hoeft dus niets ‘uit te leggen’. We gaan dan met je gevoel aan de slag. En als het gevoel minder heftig wordt na een aantal sessies dan kunnen we altijd kijken of we het er dan over kunnen hebben (of niet).

Kan je EMDR combineren met een andere therapie?

Je kan EMDR heel goed combineren met een andere therapie. Zeker als dit gebeurd bij dezelfde therapeut. Aanvullende of ondersteunende therapieën kunnen het proces verdiepen. Ook kan EMDR juist de ondersteunende therapie zijn bij bijvoorbeeld verwerking van trauma.

Mocht je de EMDR doen bij een andere therapeut dan waar je je andere therapie doet, vertel het beide therapeuten. Dit is enorm belangrijk zodat er geen contra-indicatie ontstaat omdat de therapeuten niet op de hoogte zijn van wat de andere therapeut doet.

Zitten er ook nadelen aan EMDR?

Het kan zijn dat de sessie nog wat nawerkt. Soms heeft het even tijd nodig om alles te verwerken en weer in balans te komen in je lichaam. Dit kan wel wat bijwerkingen geven. Denk aan nieuwe emoties die boven komen, wat minder leuke dromen, je wat ‘uit balans’ voelen of nog een paar dagen vermoeid zijn. Meestal nemen de bijwerkingen binnen drie dagen af en ontstaat er een nieuwe balans.

Het betekent dat de sessie heeft gewerkt en je lichaam zich aan het helen is.

Heb je naar aanleiding van deze blog vragen of opmerkingen? Laat het me weten.

Via de website kan je contact opnemen en/of een afspraak maken.  Ook kan je hieronder je reactie kwijt.

Sprankelende groet, Ritska

PS de bovenste foto is gemaakt door Geraldine Deelen

Bronnen:
Trainingsmanual bijscholing EMDR inzetten bij regressietherapie door Marlies Lageweg.
Eigen opgedane kennis en ervaring
Boek: A therapist’s guide to EMDR van Laurel Parnell